1 Aralık Dünya AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) Günü
AIDS'siz bir dünya yaratmak için en güçlü silahımız farkındalık yaratmaktır. 31 Ocak 2021 tarihli verilere göre ülkemizde 26.447 HIV pozitif kişi ve 1974 AIDS vakası mevcuttur. Günümüzde hala pozitif tanı alan bireyler sosyal damgalanma korkusu ve ayrımcılık endişesi yaşamaktadır. AIDS hakkında bilgi sahibi olarak hastalarla değil hastalıkla savaşma bilincine erişmek AIDS’in yayılmasını engellemek için atılması gereken ilk ve en önemli adımdır.
AIDS
AIDS, HIV yani insan immun yetmezlik virüsü nedeniyle gelişen edinsel bağışıklık yetmezliği sendromudur ve 1980’li yıllardan itibaren ülkemizde ve dünyada hızlı şekilde yayılmıştır. Ülkemizde ilk AIDS vakası 1985 yılında konulmuştur ve günümüzde pozitif tanı alan vakaların % 81.05'i erkek, % 18,95'i kadın cinsiyettedir. AIDS kan ve korunmasız cinsel temas sonucunda bulaşmaktadır. HIV pozitif olan her bireyde AIDS gelişmemektedir. Vücudun farklı noktalarına yerleşebilen HIV’in etkileri kişinin bağışıklık sistemi üzerinde görülür. Lenfosit adı verilen hücrelerin yok olmasına yani vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelmesine neden olan AIDS ishal ve zatürre gibi hastalıkların vücutta ciddi hasarlar geliştirmesine neden olabilir. Günümüzde kullanılan ilaçlarla HIV virüsünün vücutta çoğalması engellenerek pozitif tanı alan kişilerin uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmesi sağlanabilmektedir. HIV bulaşının ardından uygulanan ilaç tedavileriyle kişinin vücut direncine göre AIDS gelişmemesi mümkündür. Erken tanı ve tedavi HIV tedavisinde oldukça önemlidir. Erken tanıyla yaşam beklentisi uzatılır ve bulaş oranları düşer.
AIDS Nasıl Bulaşır?
HIV insandan insana bulaşır ve en sık görülen bulaş nedeni korunmasız cinsel ilişkidir. HIV pozitif bireylerin kan, sperm, vajina salgısı ve anne sütü ile HIV bulaşabilir. Cinsel temas, kan teması, kan nakli,o rgan ve doku nakli, dezenfekte edilmeyen cerrahi aletler, kesici-delici aletler sonucunda HIV bulaşabilmektedir. 1987 yılından itibaren ülkemizde kan ve kan ürünleri HIV açısından taranmaktadır. Gebelik esnasında HIV virüsü taşıyıcısı olan anneden bebeğe virüs geçebilmektedir.
AIDS Belirtileri
En sık görülen AIDS belirtileri; ateş, boğaz bölgesinde görülen iltihaplanma ve ağrı, baş ağrısı ve lenf bezlerinde şişliktir. Vücutta görülen kızarıklık ve kabartılar, ağız ve genital bölgede görülen yaralar, kas ve eklem ağrıları da AIDS belirtisi olabilmektedir.
AIDS Tanısı ve Tedavisi
HIV tanısında virüsün bulaşmasının ardından bir süre beklenerek test uygulanmaktadır. HIV tanısında ELISA olarak bilinen test bulaşın yaklaşık 3-8 hafta sonrasında uygulanmaktadır. ELISA testinde pozitif sonuç alındığında Western-Blotting yöntemiyle doğrulama yapılarak HIV pozitif tanısı konulabilmektedir. Günümüzde HIV’e karşı etkili olan 4 farklı türde ilaç geliştirilmiştir. Kesin tedavisi bulunmayan HIV tedavisinde virüsün yeniden gelişmesini engellemek amacıyla tedavi uygulanmaktadır.