Kanserde erken tanı önemi sanılandan çok daha fazladır, çünkü önlenebilir bir hastalık olan kanser, erken tanı sağlanırsa yüksek iyileşme oranına sahiptir. Yalnızca günümüzde değil, oldukça uzun zamandır en tehlikeli hastalıklar arasında yer alan kanser hastalıkları gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Günümüz dünyasının yaşam şartları, çevresel faktörlerin git gide daha tehlikeli bir hal alması kanser hastalıklarının da artmasına neden olmaktadır. Günümüzde gerçekleşen kanser hastalıklarında ana faktörlerin çoğu çevresel faktörlerdir, elbette genetik faktörlerin de etkisi bulunmaktadır ancak yaşanan kanser vakalarının çoğunluğu çevresel faktörler üzerinden gerçekleşmektedir. Yalnızca ülkemizde her yıl on binlerce insana kanser teşhisi konulmaktadır, üstelik ülkemizin kanser teşhis oranı Avrupa ve Amerika'da çok sayıda ülkeye göre daha azdır. Yüzün üzerinde çeşidiyle kanser hastalıkları, vücudun çok sayıda farklı noktasına oluşarak yayılabilir ve insan sağlığını tehlikeye atacak durumlar oluşturabilir. Kanser hastalıkları özelinde çok sayıda tanı ve tedavi uygulaması geliştirilmiştir ve hangi uygulamaların tercih edileceği hastanın yaşadığı probleme ve hastanın kişisel özelliklerine göre seçilmektedir.
Kanser Nedir?
Kanser bir hücre anomalisidir. Hücre mutasyonu üzerinden gerçekleşen kanser hastalıkları, hücrelerin olağan süreci dışında davranması sonucu oluşmaktadır. Olağan süreçte hücreler gelişir, büyür ve ölürler. Ancak hücre mutasyonu gerçekleştiği zaman ölmeyen hücreler çoğalmaya devam eder. Vücut bu sırada ölen hücrelerin yerini alacak yeni hücreleri ortaya çıkarmaya devam eder. Daha sonra ölmeyen ve onların yerine gelen hücreler, hücre fazlalığı oluşturur ve birikerek bir arada toplanan hücreler kanserli dokuları meydana getirir. Tümör olarak isimlendirilen kanserli dokular, ortaya çıktığı bölgede yayılmaya başlar. Çevre dokulara sıçrayarak organlara, vücut sistemlerine ve vücudun farklı yerlerine taşınabilir. Kanser ileri evrelerinde oldukça tehlikeli bir hal alır ve iyileşme şansı gün geçtikçe azalır. Ancak bu hücre anomalisi gerçekleştiğinde, erken tanı uygulamaları gerçekleştirilebilirse, önlenebilir bir hastalık olan kanser büyük oranda iyileşme ihtimali barındırmaktadır.
Kanser çeşitlerinin sayısı 100’ün üzerindedir. Kadın hastalarda en sık rastlanan kanser hastalıkları arasında meme kanserleri ve jinekolojik kanserler gelmektedir. Erkek hastalarda ise testis kanseri oldukça sık bir şekilde görülmektedir. Cinsiyetten bağımsız olarak gelişen çok sayıda kanser hastalığı da bulunmaktadır ve yaygın bir şekilde toplumda ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda ise lösemi yani kan kanseri en sık görülen kanser hastalıkları arasındadır.
Kanserde Kullanılan Tanı Uygulamaları Nelerdir?
Kanser hastalıklarında çok sayıda tanı uygulamasından yararlanılmaktadır, fiziksel muayenenin yanı sıra gelişen tıp teknolojisi ve modern tıp teknikleri kapsamında çok sayıda farklı tetkik bu süreçte kullanılmaktadır. Laboratuvar testleri kapsamında gerçekleştirilen kan ve idrar tetkiklerinin kanser hastalıklarında büyük faydaları olduğu bilinmektedir.
Kanser hastalıklarının ortaya çıkarılmasında görüntüleme yöntemlerinin büyük bir yeri bulunmaktadır. Çünkü oluşan kanserli dokuların nerede, hangi şekil ve karakterde olduğu görüntülemek bu yöntemler sayesinde mümkün olmaktadır. Elbette bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, röntgen, ultrasonografi, pozitron emisyon tomografi gibi çok sayıda görüntüleme yönteminden yararlanılmaktadır. Ancak bu uygulamalar arasında 3 Tesla MR gibi tetkikler daha çok ön plana çıkmaktadır. Tıp teknolojilerinin ileri seviye imkanlarından yararlanmak, mevcut görüntüleme tekniklerinin ötesinde daha detaylı analiz imkanı tanımaktadır. Böylece kanserli dokuların ne derece yayıldığını ve hangi noktada ne kadar geliştiğini gözlemlemek daha net bir şekilde ortaya konulabilir.
Fiziksel muayeneler, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri kapsamında ortaya çıkarılan kanserli dokuların karakterleri hakkında net veriler ortaya koyabilmek adına patolojik tetkiklerden yararlanılmaktadır. Bu kapsamda biyopsi uygulamalarından yararlanılarak kanserli dokudan parça alınmaktadır. Çok sayıda farklı biyopsi tekniği bulunmaktadır ve biyopsi uygulamalarından hangisinin kullanılacağına kanser hastalığı özelinde karar verilmektedir. Biyopsi uygulamaları arasında da füzyon biyopsisi gibi nokta atışı doku almaya yarayan özellikler öne çıkmaktadır. Böylece kanserli hastalık hakkında net tanı geliştirmek mümkündür.
Tüm bunların dışında mamografi, dijital mamografi, Duktoskopi, PET-CT, ışıklı tarama, Pap smear testi, endoskopik yöntemler ve ERUS uygulamalarından yararlanılmaktadır.
Kanserli hastalıklarda net tanı geliştirmenin oldukça büyük bir artısı bulunmaktadır. Çünkü bu şekilde hastanın ihtiyaç duyduğu tedavi planlaması kusursuz bir şekilde yapılabilir ve hamle avantajı ile hastanın tedavi süreci doğru, güvenli ve hızlı bir şekilde başlar.
Kanserde Erken Tanıda Yaşam Tarzı ve Genel Taramaların Önemi
Kanser hastalıklarının önlenebilir olduğu ve erken tanı uygulamaları ile birlikte büyük oranda tedavi edilebildiği deneyimlenmiş ve kanıtlanmıştır. Günümüzde kanser hastalıklarının hala bu denli tehlikeli olmasında bazı kanser hastalıklarının çok sinsi, yani sessizce gelişmesi büyük rol oynamaktadır. Elbette bu durumu, ihmaller takip etmektedir. Çeşitli belirtileri önemsemeyen hastalar, aslında tedavi planlamasını geciktirmekte ve sağlıklarını daha da tehlikeye atmaktadırlar.
Kanser hastalıklarına karşı alınacak önlemler arasında en başta genel taramalar gelmektedir. Günümüzde yalnızca kanser hastalıkları özelinde dahi çok sayıda tarama gerçekleştirilmektedir. Özellikle ailesinde kanser öyküsü bulunan hastaların bu taramalara düzenli olarak dahil olmaları gerekmektedir. Bunun dışında hücre anomalisi özelinde risk faktörü bulunduran kişilerin de genel taramalar yaptırmaları önerilmektedir. Özellikle ileri yaşta olan kişilerin, kimyasal maddelerle ve radyasyonla temasta olan kişilerin bu taramalara katılmaları önerilmektedir. Tüm bunların dışında kötü alışkanlıklara sahip olan, sağlıksız beslenme alışkanlıkları edinmiş olan ve çevresel faktörlerden etkilenen kişilerin sağlık taramaları kapsamında kanser hastalıklarına hazırlıklı olmaları önerilmektedir.
Günümüzde yaşam tarzı ve çevresel faktörler, kanser hastalıklarının bu denli yaygın olmasını sağlamıştır. Erken tanı ile tedavi edilebilen kanser hastalıklarından korunmak için, yaşam tarzı değişiklikleri gerçekleştirmek ve genel taramalara dahil olmak, sağlığınızı korumak için atılacak en faydalı adımdır. Unutmayın, kanser erken tanı ile önlenebilir.