Periferik arter, kalbi besleyen damarlar dışındaki çevresel atardamarlara verilen isimdir. Bu damarlarda görülen daralmalar periferik hastalıklara ve felce neden olabilmektedir. Besledikleri organlara yeterli oranda kan götürmeyecek şekilde daralan ve tıkanan damarlar insan hayatı için risk teşkil etmektedir.

Periferik Arter Riskini Neler Artırır?

Periferik arter; uzun süreli hipertansiyon ve lipid metabolizması bozukluğu, şeker hastalığı, genetik damar sertliği, gut hastası, PDH koroner arter hastalığı, kalp krizi veya geçici / kalıcı felç geçirmiş olan kişilerde daha sık görülmektedir. Bunun yanı sıra az hareketmek, aşırı alkol ve tütün ürünleri tüketmek, yağlı ve düzensiz beslenmek de periferik arter riskini arttıran faktörler arasındadır.

Periferik Arterin Belirtileri Nelerdir?

Periferik arter rahatsızlığı olan kişilerde çoğu kalp damar rahatsızlığında olduğu gibi sıklıkla ağrı gözlemlenir. Bu ağrılar çeşitli koşullarda ve şekillerde görülür. Genellikle baldır bölgesinde kramp şeklinde beliren ağrı, periferik arter hastası kişilerde belirli bir mesafe yürüdükten sonra oluşur ve hastalık ilerledikçe kişinin yürüyebildiği mesafe kısalır. Bu ağrı birkaç dakika dinlenmenin ardından geçtiği için hastalar tarafından çok önemsenmez. Hastalığın ilerlemesi ve doktora gidilmemesi durumunda hastanın ampute kalma riski oluşur. Bu nedenle belirtileri fark eden hastaların hemen tedaviye başlaması büyük önem taşır.

Periferik Arter Hastalığı Tanısı

Periferik arter hastalığı; bel fıtığı, anevrizma, toplardamar yetmezliği, tümör gibi çeşitli hastalıklarla karıştırılabilmektedir. Bu nedenle tanı aşamasında doğru tetkikler yapılmalı ve sonuçlar uzman hekimler tarafından detaylı şekilde değerlendirilmelidir.

Hastanın öyküsü alınmasının ardından genellikle dopler ultrason muayenesi yapılır, ardından tıkanlığın konumunu bulmak için bilgisayarlı tomografi anjiografisi, manyetik rezonans anjiografisi veya klasik anjiografi ile incelemeler yapılması gerekebilir. Tetkiklerin ardından uygulanacak tedavi yolları belirlenir ve hastanın tedavi süreci başlatılır.

Periferik Arter Tedavisi

Periferik arter tedavisinde uygulanacak yöntemler hastalığın seviyesine ve uzuv kaybı tehlikesine göre şekillenmektedir. Periferik Arter hastalığının tedavisinde uzmanlar medikal ve cerrahi olmak üzere iki yol izlemektedir.

Periferik Arter Hastalığında Medikal Tedavi Yöntemleri

Periferik arter rahatsızlığının tedavisinde öncelikle risk faktörleri azaltılması için harekete geçilir. Bu süreçte hastaların yürüme egzersizleri yapması ve düzenli olarak ilaç kullanması istenir. Gerekli görüldüğü takdirde damarı genişletmek için bir ya da birkaç cerrahi olmayan işlem uygulanabilir. Bunlar;

• Girişimsel radyolojik tedavi Pta (Balon anjiyoplast), pta + stent implantasyonu, trombolitik (pıhtı eritici tedavi),
• Balon anjiyoplasti
• Balon anjiyoplasti ile birlikte stent implantasyonudur.

Büyük kesiler açılmadan, daha az riskle gerçekleştirilen uygulamalar, lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Hastanın ampute kalma riski büyük ölçüde azalır.

Periferik Arter Hastalığında Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Periferik Arter hastalığının tedavisinde gerekli görüldüğünde Endarterektomi veya bypass operasyonları uygulanmaktadır. Endarektomi ile daraltıcı ve tıkayıcı plaklar temizlenir; bypass operasyonunda ise tıkalı damarın açık olan üst ve alt kısımları, sentetik veya hastanın kendi vücudundan alınan bir damar vasıtasıyla birleştirilir.

Periferik Arter Riskini Azaltmak İçin Ne Yapılmalı?

Periferik arter beslenmeden hareketliliğe yaşam tarzınızın bir sonucu olarak görülebilir. Bu nedenle sağlıklı yaşam kurallarına uymak periferik arter hastalığına yakalanma riskinizi oldukça azaltacaktır. Özellikle ailesinde damar tıkanıklığı, sertliği veya şeker hastalığı öyküsü olan hastalar potansiyel periferik arter hastası olduklarını unutmamalı; tütün ürünleri, zararlı yiyecekler ve alkolden kesinlikle uzak durmalıdır.

Periferik Arter hastalığına karşı iki numaralı kural: spor. Düzenli spor aktiviteleri, hareketlilik ve egzersizler atardamar tıkanıklığı görülme riskini azaltacak ve kalp ve damar hastalıklarına karşı sizi güçlendirecektir.