Vasküler Demans ve Diğer Demanslar Tanı ve Tedavisi

Demans, bir diğer ve daha çok ismiyle bunama hastalığı, beyinde gelen yıpranmalar neticesinde gelişen nörolojik bir hastalıktır. Demans yani bunama geliştiği zaman günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesinde, planlama, iletişim, hatırlama gibi faaliyetlerde ciddi zorluk yaşanmaktadır. 

Demans çok sayıda farklı şekilde kendini gösterebilmektedir. En bilinen demans hastalığı alzheimer olsa da birbirinden farklı bunama hastalıkları da bulunmaktadır. Bunlardan belki de alzheimer dışında en sık görüleni vasküler demans hastalığıdır. Vasküler demans, kökeni damarsal problemlere dayanan bunama türü olarak bilinmektedir. 

Vasküler Demans Alt Türleri ve Diğer Demans Hastalıkları

Vasküler demans alt türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Stratejik Tek İnfarkt Demans
2. Multi İnfarkt Demans
3. Binswanger Hastalığı

İlk vasküler demans türü beynin bir noktasında gelişen ciddi yıpranma sonucu, ikinci vasküler demans türü ise beynin birden çok bölgesinde ortaya çıkan ciddi yıpranmalar sonucu ortaya çıkmaktadır. Üçüncü vasküler demans türü ise çoklu bir şekilde ufak yıpranmalar sonucu meydana gelen bunama hastalığı olarak yorumlanmaktadır. 

Vasküler demans dışında çok sayıda demans yani bunama hastalığı bulunmaktadır, bunlardan başlıcaları şu şekilde sıralanabilir:

1. Alzheimer Hastalığı
2. Lewy Cisimciği Demansı
3. Frontotemporal Demans
4. Karışık Demans

Her biri nihayetinde bunama hastalığıdır ve bunama yönünden benzer sonuçlar ortaya çıkabilir ancak her hastalığın farklı bir karakter tipi olduğu belirtilebilir. Alzheimer hastalığı ileri yaşta ortaya çıkan bir demans türü olarak hücre yenilenmesi ve gen problemleri üzerinden gelişmektedir. Lewy cisimciği demansı beyinde balon formunda protein yığınları üzerinden gerçekleşen bunama türüdür. Frontotemporal demans beynin ön ve temporal bölgelerinde merkezlenen deformasyonlar sonucu oluşan bunama türüdür. Son olarak karışık demans çok sayıda bunama türünün bir arada geliştiği durumları ifade etmek için kullanılmaktadır. 

Vasküler Demans Nedenleri Nelerdir?

Vasküler demans hastalığında ana neden beyinde damar tıkanıklığı oluşmasıdır. Bazı beyin damar tıkanıklıkları demans oluşumunu tetiklemeyebilir. Ancak bazı durumlarda tek bir beyin damar tıkanıklığı bile demans oluşumunda tetikleyici unsur olabilir. Damarsal problemler üzerinden gerçekleşen vasküler demans hastalığında damar tıkanıklıklarından farklı olarak damar kanamaları da etkileyici faktör olabilir. Bu faktörler aslında inme oluşturan faktörlerdir. Vasküler demans oluşumunda da inmelerin büyük bir yer tuttuğu söylenebilir. 

Vasküler Demans Belirtileri Nelerdir?

Vasküler demans başta olmak üzere hemen hemen her demans yani bunama hastalığında görülebilen belirtiler aşağıda sıralanmıştır.

• Unutkanlık problemleri
• Bilinçte bulanıklık
• Konsantrasyon sorunları
• Kelime bulmada güçlük çekme ve dil fonksiyonunda kayıp
• Yol kaybı ve bilinen yerleri unutma
• Üzgün, depresif bir hal
• Vücut fonksiyonlarında özellikle tek bölgede yaşanan problemler

Vasküler Demans Hastalığında Tanı Süreci 

Nörolojik bir hastalık olan vasküler demans ancak çeşitli tetkikler sonucunda ortaya çıkarılabilir. Öncelikle nörolojik muayene, hastanın ve çevresinin katıldığı bilgi alışverişi süreci tanı sürecinde başlangıç olarak ele alınmalıdır. Bu kapsamda semptomları değerlendirmek, inme ya da yüksek tansiyon gibi hastalıklar ya da ortaya çıkardıkları negatif problemlerin araştırmasını yapmak, zihinsel yeteneklerin değerlendirileceği testler uygulamak, MRI taraması, CT taraması, bilgisayarlı tomografi gibi yöntemlerden faydalanmak tanı sürecinin parçalarıdır. 

Vasküler Demans Tedavi Süreci ve Vasküler Demans Hastalığından Korunmanın Yolları

Vasküler demans için net bir tedavi uygulaması bulunmamaktadır ancak hastalığın ortaya çıkaracağı negatif etkileri minimuma indirerek hayat kalitesini yüksek tutmak mümkün olabilir. Bu kapsamda medikal ilaç uygulamalarına başvurulabilir ve kan sulandırıcılar, tansiyon ilaçları, kolesterol düşürücülerden yardım alınabilir. Ayrıca kolinesteraz inhibitör ilaç grubu, memantin ve depresyon, uyku düzenleme ilaçlarından yararlanılabilir. 

Demans tedavisinde ev ve çevre düzenlemesi yapmak, hatırlatıcılardan yararlanmak, basit görevlerle yaşamaya alışmak farklı çözümler olarak başvurulan yöntemler arasındadır. 

Demans türlerinden korunmak için sağlıklı yaşam bir çözüm olabilir. Kötü alışkanlıklardan ve stresten uzak durmak, sağlıklı beslenme ve egzersizle yaşamak, sağlık taramalarını takip etmek, kaliteli uyku süreçleri yaşamak ve mevcut hastalıkların iyileştirilmesine odaklanmak bu önlemler arasında sıralanabilir.