Nikotin Bağımlılığı

Nikotin yani sigara bağımlılığı, çok farklı şekilde gelişebilen ancak temelde tiryakiliğin devam ettiği ve bırakma motivasyonunun kolay kazanılamadığı bir durumdur. Tüm dünyada çok sayıda insan tütün tüketmektedir ve nikotin bağımlısı durumundadır. Birçok insan bunun farkında değildir ancak nikotin bağımlısı olduğunun bilincinde olup bunu takmayan insanlar da söz konusudur. 

Sigara günümüzde çok sayıda hastalıkta baş neden olarak görülmektedir. Yalnızca tüketenler için değil, tüketenlerin çevresinde bulunan insanlar yani pasif içiciler için de tehlikeli sonuçlar ortaya çıkarılabilir. Dünya genelinde sigara sebebiyle hayatını kaybeden sayısız insan bulunmaktadır ve sigaranın yol açtığı hastalıklar ciddi hayati tehlikeler içermektedir. Elbette nikotin bağımlılığının bunda rolü büyüktür. Dolayısıyla nikotin bağımlılığı hafife alınmaması gereken, tedavi planlaması kapsamında iyileştirilmesi gereken bir hastalıktır. Sigarayı bırakmak vücut fonksiyonlarının kısa zamanda daha güçlü şekilde çalışmasını sağlar, yavaşlamış olan hücre yenilenmesi tekrar hızlanır ve hastalar için risk faktörü oluşturan etkenler azalır. Ancak nikotin bağımlılığının ortadan kaldırılması o kadar da kolay değildir. Tütün tüketiminde aslında bağımlılık yapan sigaranın kendisi değil, nikotindir. Bu sebeple nikotin bağımlılığı büyük bir tehlike arz etmektedir. Sigaraya olan bağımlılık el, dudak tiryakiliği gibi durumlar üzerinden açıklanabilir ancak nikotin bağımlılığı tütün tüketmeye olan ihtiyacı ortaya koymaktadır. 

Nikotin Bağımlılığının Nedenleri Nelerdir?

Nikotin bağımlılığı, sigara bağımlılığı olarak açıklanabilir. Sigara bağımlılığında da çok sayıda farklı sebep vardır ancak bu sebepler arasında bireysel algı problemleri ile sosyal çevrenin etkisi büyüktür. İnsanlar bireysel olarak sigarayı mevcut problemlerinin bir çözüm aracı olarak görebilir, bunun yanında onlara statü kazandıracak havalı bir şey olarak kodlayabilir. Elbette sadece keyif verici yanları üzerinden sigara tüketimi de yapılmaktadır. Ancak bu noktada sigara ve diğer tütün maddelerinin insanların zihninde nasıl konumlandırıldığı çok önemlidir. Sigara üzerinden oluşturulan algı neticesinde sigara içmek iyi bir şeymiş gibi davranılmaktadır. Bu da özellikle genç yaşta insanların sigaraya başlamalarına neden olur. Keyif verici özellikleri ve sağladığı statü üzerinden havalı bir madde gibi gözüken sigara, zamanla insanları nikotin bağımlısı haline getirir. Bu noktada sigaradan kopmak iyice zorlaşmıştır çünkü insanlar bu statünün ya da keyif verici özelliklerin ötesinde, nikotin ihtiyacı hissettikleri için sigara içmeye başlarlar. 

Sigara tüketiminde birkaç gün tekrarlanan sigara içiminin ardından, bağımlılığa dönüşme ihtimali oldukça fazladır. Dolayısıyla tek seferlik olduğu düşünülen, sosyal çevre etkisi üzerinden gelişen durumlar oldukça kısa bir zamanda düzenli tüketime ve buna bağlı olarak nikotin bağımlılığına dönüşmektedir. Özellikle ilk kullanım dönemlerinde nikotinin ruh duygu durumu üzerinde pozitif etki oluşturması, sigaraya ulan tüketim motivasyonunun daha da artmasına sebep olmaktadır. Düzenli sigara tüketen insanlar bir süre sigara içmezlerse vücuttaki nikotin oranı azalmaya başlar. Nikotin azalması da zamanda hafif yoksunluk etkileri ortaya çıkarır ve sigara tüketilmedikçe bu yoksunluk etkileri şiddetlenir. Hasta belli aralıklarla ataklar halinde gelen sigara içme isteği ile dolup taşar. Kişi tekrar sigara tükettiğinde inanılmaz bir rahatlama, hedefine ulaşmış hissi ile karşılaşır. Bu durum artık nikotin bağımlılığın kesin olarak yerleştiği an olarak nitelendirilebilir. Ancak sigara yani nikotin bağımlılığı çeşitli tedavi uygulamaları kapsamında iyileştirilebilmektedir. 

Nikotin Bağımlılığı Tanı ve Tedavisi 

Nikotin bağımlılığı tedavisinde hastanın kendisine büyük bir iş düşmektedir ancak profesyonel destekle beraber süreç daha sağlıklı bir şekilde ilerletilebilir. Kişinin sigara bırakma sürecinde hangi evrede olduğu önemlidir ve her evrenin kendine göre farklı tedavi planlaması olabilir. Bırakmak istemeyenler ama sağlıkları için bırakması gerekenler ilk evrededir. Daha sonra sırasıyla bırakma motivasyonu olanlar, bırakmaya başlamak üzere olanlar, bırakma sürecindekiler ve bırakanlar olarak diğer evreler sayılabilir. 

Nikotin bağımlılığının tedavi uygulamaları arasında medikal tedavi destekli psikoterapi uygulamalarına başvurulmaktadır. Psikoterapi uygulamaları hastanın farkındalık kazanması ve sigaranın ona vereceği zararlar konusunda bilinçlenmesini amaçlamaktadır. Hastanın sigara tüketmesinin altında yatan psikolojik nedenler olup olmadığı, travma yaşanıp yaşanmadığı araştırılır ve eğer böyle bir durum ortaya çıkarsa bunun için de psikoterapiden yararlanılır. Aynı zamanda nikotin bantları gibi yerine koyma tedavilerine de başvurmak mümkündür.