Periferik Damar Hastalıkları

Periferik arterler kalpten pompalanan kanı tüm doku ve organlara taşıyan atardamarlardır.  Periferik arter hastalığı çoğunlukla damar sertliği nedeniyle bu damarlarda daralma olması ve bu nedenle damarların beslediği bölgeye yeterince kanın gidememesi sonucu görülür. 

Periferik damar hastalıkları kalp dışındaki herhangi bir kan damarını etkileyebilir. Etkilediği organlar işlevini sağlıklı gerçekleştirmek için yeterli kan akışına sahip olmayabilir. Bununla birlikte periferik damar hastalığı sıklıkla bacak damarlarını etkiler. Genel semptomları arasında yürürken veya merdiven çıkarken bacak veya kalça kaslarında kramp, ağrı veya yorgunluk sayılabilir. Tipik olarak ortaya çıkan bu semptomlar dinlenme halinde kaybolur ve kişi aktivitede bulunduğunda geri döner. 

Periferik damar hastalıklarının en yaygın nedeni damar duvarlarında yağ birikintilerinin fazlalaşması ile ortaya çıkan damar sertleşmesidir. Damar sertleşmesi sonucu damarlar daralır ve bu durum damarın beslediği bölgeye ulaşan kan ve oksijen miktarında azalmaya neden olur. 50 yaşından büyük kişiler, aile öyküsünde kalp hastalığı öyküsü bulunanlar, menopoz dönemi sonrası kadınlar ve aile öyküsünde kolesterol ve hipertansiyon bulunan kişiler risk grubundadır. Bunun yanında obezite, sigara kullanımı ve fiziksel hareketsizlik de damar hastalıklarının görülme ihtimalinde artışa neden olabilir. Şeker hastalığı da kan akışında bozulmalara neden olabildiğinden diyabetli kişiler de yüksek risk altındadır.

Periferik Damar Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Periferik damar hastalıkları kişinin bacaklarına giden kan miktarında azalmaya neden olacağından bu durum ayak bileğindeki basınçta düşmeye neden olacaktır. Yürüme ya da bisiklete binme aktiviteler sırasında bacaklarda ağrı ve uyuşma periferik damar hastalığının başlangıç semptomları arasındadır. Periferik arter hastalığı bedenin tüm sistemlerini etkileyen ciddiye alınması gereken bir hastalıktır; kalp krizi ya da felç gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Periferik arter hastalığında damarlarda görülen kan akışında azalma ağrı ve uyuşukluğa neden olabilir. Bu durum kişinin bacaklarının ihtiyaç duyduğu kadar kan alamadığı anlamına gelebilir. 

ABI (Ankle Brachial Index) Testi Nedir?

Periferik damar hastalıklarının 55 yaş üzeri hastaların yaklaşık %10’unu etkilemektedir. Kişi şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kolesterol, vücudun diğer bölgelerinde kısıtlı kan akışı, sigara kullanım hikayesi gibi risk faktörlerine sahipse doktoru ABI (Ankle Brachial Index) testi önerebilir. 

ABI (Ankle Brachial Index) testi periferik arter hastalığının değerlendirilmesinde kullanılan oldukça hızlı ve güvenilir bir testtir. Ağrısız bir işlemdir ve rutin bir ziyarette kişinin tansiyonunun ölçülmesine benzer. Kişinin rahat kıyafetler giymesi kol ve ayak bileğine manşon takılmasını kolaylaştırabilir. Prosedür kişinin ayak bileği hizasından ölçülen kan basıncının koldan ölçülen ve referans kabul edilen kan basıncına bölünmesiyle elde edilen değeri kullanmaktadır. Ayak bileği hizasından ölçülen kan basıncının koldan ölçülen ve referans kabul edilen kan basınca bölünmesiyle elde edilen değerin 0,9'dan düşük olması kişinin periferik damar hastalığına sahip olduğu anlamına gelebilir. 

Periferik Damar Hastalığı Tedavisi

Periferik damar hastalığı tedavisi kişinin yaşadığı semptomlara ve risk faktörlerine göre değişiklik göstermektedir. Tedavinin genel amaçları arasında kalp krizi ve inme riskinin azaltılması ve kişinin genel yaşam kalitesinin iyileştirilmesi sayılabilir. İlaçlara, yaşam tarzı değişikliklerine ya da cerrahi prosedürlere başvurulabilir.

Periferik damar hastalığına sahip kişilerin sigarayı bırakma, gerekiyorsa yüksek tansiyon, kolestrol veya diyabet tedavisi alma ya da sağlıklı beslenme ve fiziksel olarak aktif kalmak gibi yaşam tarzında yapacağı değişiklikler olası komplikasyonların önüne geçmede oldukça önemlidir. Periferik damar hastalıkları riskini azaltmak için kişinin fazla kilolarından kurtulması, alkol ve sigara tüketimini durdurması, dengeli beslenmesi, düzenli egzersiz yapması ve diyabet ya da hipertansiyon gibi hastalıkları mevcutsa hastalığın kontrolünü sağlaması önerilmektedir.