Uyku Bozuklukları

Uyku bozuklukları ile oldukça sık karşılaşılmaktadır ve bu bozukluklar kişinin yaşam kalitesi üzerinde ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bazı uyku bozukluklarının tedavisi daha zorlayıcı olsa da birçoğu doğru müdahale ile kolayca yönetilebilir. 
Uyumak uykusuzluğu deneyimleyene dek en kolay ve doğal olay olarak görülebilir. Ancak uykusuz geceler kişinin günlük yaşamını etkilemeye başladığında kişinin uyku bozukluğu için yardım alması gerekebilir. Uyku bozukluklarının tedavisi hastalığın tanısına, kişinin geçmişine ve kişisel tercihlerine göre değişiklik göstermektedir.

Uykusuzluk (İnsomnia)

Uykusuzluğun sınıflandırılması semptomların ne kadar sürdüğüne ve ne sıklıkta ortaya çıktığına göre değişiklik göstermektedir. Akut uykusuzluk kısa süreli uyku sorunlarıdır, tedavi gerektirmeyebilir. Kronik uykusuzluk ise kötü uyku kalitesinin bir ay veya daha uzun süre haftada en az 3 gece ortaya çıkması olarak tanımlanabilir. Bu durumda uykusuzluk sorununun altında yatan nedenin tespit ve tedavi edilmesi gerekir. Uykusuzluğun nedeni tıbbi veya psikolojik bir problemle, çevresel etkilerle ya da stres ve endişeyle ilişkili olabilir. Uykuya dalmada zorluk, gece boyunca sık sık uyanma ve sabahın erken saatlerinde planlanmayan uyanma uykusuzluğun tipik belirtileri arasında sayılabilir. 

Uyku Apnesi

Uyku apnesi kişinin solunumunun üst solunum sistemindeki tıkanıklık nedeniyle gece boyunca birkaç saniye durmasıdır. Kişi uyurken boğazdaki yumuşak dokular gevşer ve geçiş yolunu tıkayarak oksijenin akciğerlere ulaşmasını engeller. Kısmi tıkanma genellikle horlamaya neden olur. Tam tıkanma ise önce solunumun kesilmesine ve ardından kişi nefes almaya ettiğinde sesinin boğulmasına yol açar.

Nefes almamaya yanıt olarak beyin solunum çabasını artırır ve tıkanıklığı aşmak için kişiyi kısmen uyandırır. Bu durum kişinin kaliteli bir uyku uyumasına engel olarak yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. Uyku apnesi atakları hafif veya şiddetli olarak görülebilir. Apne atakları saatte beş ila 50 kez ortaya çıkabilir. Uyku apnesi tedavi edilmediğinde farklı sağlık sorunlarına neden olabilir. Yaşamı tehdit edici olabilecek bu semptomlardan kaçınmak için belirtiler görüldüğünde doktora başvurulması önem taşır.

Narkolepsi

Narkolepsi aşırı uyku hali, halüsinasyonlar ve bazı durumlarda katapleksi atakları karakterize bir uyku bozukluğudur. Semptomlar çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkar ancak birçok insan hastalığın tanısı konulmadan önce yıllarca narkolepsi semptomlarına sahiptir. Kişi gece boyunca yeterince uyku almasına rağmen gündüzleri çok uykulu hissedebilir ve normal aktiviteleri sırasında istemeden uykuya dalabilir. Narkolepsi hastalarında uyku ve uyanıklık arasındaki sınır bulanıktır; bu nedenle kişi uyanıkken uyku özellikleri ortaya çıkabilir. Uyku nöbetleri iş ve okul gibi önemli aktivitelere müdahale ederek uygunsuz zamanlarda görülebilir. Narkolepsi kişinin günlük yaşamını oldukça olumsuz yönde etkileyebilen bir rahatsızlıktır. 

Huzursuz Bacak Sendromu

Huzursuz bacak sendromu kişide bacaklarını hareket ettirmek için güçlü bir dürtü yaratan bir rahatsızlıktır. Bazı kişiler bu hissi bacakta karıncalanma ve yanma hissi olarak tanımlar. Huzursuz bacak sendromu semptomları genellikle akşam saatlerinde görülmekte, kişinin dinlenir pozisyonda olduğu zamanlarda ise şiddetlenmektedir. Örneğin kişi uzun süre aynı pozisyonda oturduğunda semptomları şiddetlenebilir. 

Huzursuz bacak sendromu çocukluk çağı da dahil olmak üzere her yaşta görülebilmektedir. Çoğu durumda kişi yaş aldıkça görülen semptomların şiddet seviyelerinde artış görülür. Semptomlar genellikle kişi dinlenme pozisyonundayken görüldüğünden kişi uykuya dalmakta zorlanabilir; bacaklarını hareket ettirme isteği uyku ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Bu durum çoğu zaman gündüz aşırı uyku hali ile sonuçlanmakta, kişiyi günlük yaşamında zorlamaktadır.

Huzursuz bacak sendromu tedavisi semptomları hafifletmeye yöneliktir. Altta yatan demir eksikliği ya da diyabet gibi bir durum bulunuyorsa bu tıbbi durumun tedavi edilmesiyle semptomlar kontrol altında tutulabilir. Huzursuz bacak sendromunun tedavisinde bazı durumlarda ise beyindeki dopamin konsantrasyonlarını artıran ilaçlara başvurulmaktadır. 

Tedavinin yanı sıra kişinin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler de semptomların hafifletilmesine yardımcı olacaktır. Doktorlar hastalarına düzenli bir uyku rutinini takip etmelerini, kafeinden mümkün olduğunca uzak durmalarını ve egzersiz yapmalarını önerebilir.