Ağız Oral Mukoza Hastalıkları ve Aftlar

Ağız oral mukoza hastalıkları ve aftlar, dudak çevresi ve ağız içinin farklı bölgelerinde ortaya çıkarak, çok sayıda yakınma ile kendini gösterir. Hastalar için katlanması güç durumlar oluşturan bu hastalıklar bazı durumlarda kendiliğinden kısa sürede geçerken, bazı durumlarda tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Ağız oral mukoza hastalıkları ve aftlar, ortaya çıkardıkları etkilerle kısa sürede tedavi altına alınabilir ancak bazı hastalıklar kronik bir şekilde sürekli tekrarlayarak yaşam kalitesini düşürebilir. 

Ağız Oral Mukoza Hastalıkları Nelerdir?

Dilde ve ağızda yanma hastalığı yani glossodini, daha sık kadınlarda görülmekle birlikte çeşitli yakınmalarla ortaya çıkmaktadır. Anemi, vitamin ve mineral eksiklikleri ve ağız hijyeninin sağlanamaması sebebiyle ortaya çıkabilir. Palyatif tedavi uygulamaları kapsamında iyileştirilmektedir. 

Rekürren aftöz stomatit hastalığı ülser temelli gerçekleşen bir hastalıktır. Hem minör hem major aft olarak ortaya çıkabilir. 

Travmatik ülser hastalığı bir ağız lezyon hastalığıdır. Ağız sağlığının sağlanamaması sonucu ortaya çıkabilen bu hastalık kronik bir hal alabilir. Dil, dudak başta olmak üzere ağızda çok sayıda farklı noktada oluşabilir. Travmatik ülserler çoğunlukla kendiliğinden iyileşmektedir ancak kronik bir hal aldığında travmanın nedenleri araştırılarak kalıcı tedavi aranabilir. 

Liken planus hastalığı mukoza temelli bir cilt hastalığıdır. Dil ve yanak başta olmak üzere beyaz şekillerin, beyaz damarlı yapıların oluşması olarak özetlenebilir. Topikal tedavi ile başlayan tedavi süreci, hasta özelinde farklı şekilde ilerleyebilir. 

Kandidiyazis hastalığı enfeksiyon temelli bir hastalıktır. Topikal antifungal medikal tedavi kapsamında tedavisi gerçekleştirilebilir. 

Lökoplaki beyaz plak hastalığı ise mukoza tabakasında kalınlaşma ile ortaya çıkmaktadır. Bazı durumlarda tehlikeli sonuçlar ortaya çıkabilir ve biyopsi ile detaylı tanı gerekebilir. 

Tüm bunların dışında oral kavite benign neoplazmları, malign neoplazmları, eritroplaki, dudak uçuğu, Gingivitis ve Parodontitis, Soor, Epulis, Rhagad, Leukoplakia gibi farklı ağız oral mukoza hastalıkları bulunmaktadır. 

Aft Nedir?

Aft, genellikle ağız içinde ve ağız içinde hemen hemen her bölgede ortaya çıkabilen, çevresi kırmızı ortası beyaz renkten oluşan yaralardır. Çoğunlukla içleri su dolu olan aftlar, ortaya çıktıkları bölgede ciddi yakınmalar oluşturmaktadır. Ağrılı yakınmaların yanı sıra, acı ve yanma hissi ile kendilerini gösterirler. Yemek yemek, su içmek hatta konuşmak gibi eylemlerin ciddi şekilde can yakan bir hal almasını sağlayabilirler.   

Aftlar minör, majör ve herpetiform olarak üç farklı şekilde görülebilir. Minör aftlar daha sık karşılaşılan, ufak yara şeklinde olan aftlar olmakla birlikte; majör aftlar daha büyük ve derin aft tipini oluşturmaktadır. 

Aft Nedenleri ve Belirtileri Nedir?

Ağız bakımının sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmemesi ya da ağız bakımını sağlıklı bir şekilde yapmayan kişilerle oral temas sonucu aft oluşumu gözlenebilir. Ayrıca vücut bağışıklık sistemini düşüren problemleri aft oluşumunda etkisi olduğu bilinmektedir. Bununla beraber stres, kötü alışkanlıkların tüketilmesi, asitli içeceklerin çok sık tüketilmesi, aşırı tuzlu ve baharatlı tüketim, vitamin ve mineral eksiklikleri, behçet hastalığı, hormon problemleri, mide mikrobu ve alerjik durumlar aft oluşumunda etkilidir. 

Aft ortaya çıkarken çıktığı bölgede hafif bir acıyla kendisini gösterir ancak her geçen gün bu acı artarak çoğalır. Aft görüntüsü beyaz bir şekilde ortaya çıktığında o noktadan çevreye yayılan bir ağrı ile süreç devam eder ve yemek yemek, su içmek hatta konuşmak gibi eylemler çekilmez hale gelir. 

Aft Tanı ve Tedavisi

Aft ortaya çıktığında görsel olarak tanı koymak oldukça kolaydır. Tedavi uygulamalarında da bazı yiyecek ve içeceklerden kaçınmak ve ağız sağlığını kontrol altına almak oldukça önemlidir. Aft tedavisi için genellikle ekstra medikal tedavi önerilmez çünkü basit aftlar kendiliğinden geçecektir. Ancak bazı durumlarda medikal tedavi ile süreci yönetmek gerekebilir. Bu tip durumlarda haplar, gargaralar ve bazı merhemlerden yararlanmak mümkündür. Aftı geçirmek önemli olsa da altında yatan sebepler de araştırılmalıdır ve yok edilmelidir. Örneğin aft vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklanıyorsa bu açıklar kapatılması, ek rahatsızlıklar mevcutsa bunların tanı ve tedavisi sağlanmalıdır.