Hiperlipidemi

Hiperlipidemi kanda artan yağ seviyelerini ifade etmek için kullanılır. Kanda bulunan temel yağ çeşitleri kolesterol ve trigliserit olarak sayılabilir. Kolesterol insan sağlığı için kritik önem taşır; enerji değeri yoktur ancak tüm hücrelerin dış zarlarının bir bileşenidir ve hormonların yapıtaşını oluşturur. Kolesterolü büyük oranda yağlı ve hayvansal besin maddelerinden alsak da vücudumuz da belirli miktarlarda kolesterol üretmektedir. Kolesterol seviyeleri vücudun ihtiyacı olan seviyelerin üzerine çıktığında bu durum kişi için oldukça tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Kolesterol damar duvarlarına yapışarak tıkanmalarına yol açabilir. Kalbin atardamarları başta olmak üzere tüm atardamarları olumsuz etkileyebilir, ateroskleroz görülme ihtimalinde artışa neden olabilir.

Hiperlipidemi kontrol altına alınmadığında damar tıkanıklıklarına bağlı olarak ekstremite kaybı, kalp krizi, hipertansiyon ya da böbrek kaybı gibi ciddi sağlık koşullarına neden olabilir. Bu nedenle tanısı konulduktan sonra kişi günlük yaşamında gerekli değişiklikleri yapmalı, doktor yönlendirmelerini dinlemelidir.

Hiperlipidemi Belirtileri Nelerdir?

Hiperlipidemi genellikle kişide herhangi bir semptoma neden olmamaktadır. Bu nedenle çoğu zaman rutin testler sırasında ortaya çıkana dek kişi kolesterol ve trigliserid seviyelerinin yüksek olduğunun farkında değildir. Hiperlipidemi nadiren tendonlarda ve deride ksantoma denilen yağ kitlelerine denen olabilir. Trigliserid seviyelerinin aşırı yüksekliği ise şiddetli karın ağrısı gibi pankreatit semptomlarının ortaya çıkmasına yol açabilir.

Hiperlipidemi damarların tıkanmasına neden olup kan akımında azalmaya yol açtığında kişinin göğsünde baskı hissine neden olabilir; kişi egzersiz yaparken veya stres altındayken baskı hissi şiddetlenebilir. Kan damarlarında pıhtı oluşması ile ise kalp krizi, ani ölüm ya da felç gibi oldukça ciddi durumlar görülebilir. Hiperlipidemi mutlaka kontrol altında tutulması gereken bir hastalıktır.

Hiperlipidemi Risk Faktörleri Nelerdir?

Hiperlipideminin genel risk faktörleri arasında kişinin ailesinde hiperlipidemi öyküsü olup olmadığı, obezite ya da diyabet gibi çeşitli sağlık koşullarına sahip olup olmadığı, beslenme ve egzersiz alışkanlıkları ya da sigara ve alkol kullanımı sayılabilir. Bir diğer risk faktörü ise kişinin yaşıdır. Yaş aldıkça kandaki kolesterolün temizlenmesi zorlaşır ve daha kolay riskli seviyelere çıkar. Ayrıca kolesterol görülme ihtimali kadınlara kıyasla erkeklerde daha fazladır.

Kişinin kontrolsüz diyabete sahip olması hiperlidemi görülme ihtimalinde artışına neden olabilir. Bunun nedeni tam olarak açıklanamasa da bazı araştırmalar yüksek insülin seviyelerinin kolesterol düzeylerini olumsuz etkileyebileceğini göstermektedir. Bu durum özellikle tip 2 diyabeti olan kişiler için geçerlidir. Kişinin farklı hastalıkları nedeniyle kullandığı ilaçlar da kolesterol seviyelerinin yükselmesine katkıda bulunabilir.

Kolesterol karaciğer tarafından üretilmektedir. Bunun yanında hayvansal gıdalar ile de alınır; bitkisel gıdalarda bulunmamaktadır. Bu nedenle kişinin beslenme alışkanlıkları da kolesterol düzeylerinde oldukça önemlidir. Obezite, diyabet, hipotiroidi, Cushing hastalığı, böbrek hastalıkları, doğum kontrol hapları ve beta blokerler gibi çeşitli ilaçların kullanımı hiperlidemi oluşumunda etkili risk faktörleri olarak sayılabilir.

Hiperlipidemi Tedavisi

Hiperlipidemi tedavisinde genellikle ilk adım diyet tedavisidir. Yağlı yiyecekler ve doymuş yağlardan uzak durulması oldukça önemlidir. Hazır ve dondurulmuş gıdalar tüketilmemeli, tereyağı ve margarin yerine zeytinyağı tercih edilmelidir. Bunun yanında sigara ve alkolü bırakmak, düzenli egzersiz yapmak da kolesterolün kontrol altında tutulmasına yardımcı olacaktır. Diyet ve egzersiz dahil olmak üzere bu tarz yaşam tarzı değişiklikleri ile başarılı bir sonuca ulaşılamadığında ilaç tedavisi uygulanması gerekir. Statin, fibratlar ve niasin kolesterol tedavisinde başvurulan ilaçlar arasında sayılabilir.

Hiperlipidemi çoğu zaman herhangi bir semptoma neden olmamaktadır. Bu nedenle 20 yaş üzeri kişilerin kan kolesterol seviyelerine en az 5 yılda bir baktırmaları erken tanı için oldukça önemlidir.